Streik i fagrørsla

Etter forhandlingar og mekling var ein historisk streik faktum for halvanna veke sidan.

LO-tilsette går ut i streik. Motparten er arbeidsgjevarorganisasjonen AAF, kor LO, LO-forbunda, og partia Ap, SV og Raudt er dei største medlemma. Venstresida og fagrørsla er arbeidsgjevar av di dei må, ikkje fordi dei er knallharde kapitalistar. Eller...?

Dei streikande er medlemmar i LO-forbundet Handel og Kontor (HK). Ikkje alle som er tilsett i LO og forbunda er det. Nokon er uorganiser, og nokon har medlemsskapet sitt i det forbundet dei er tilsett. Månge blir tilsett i eit forbund etter å ha vore tillitsvald i nettopp det forbundet - og då er det kanskje naturleg å halde fram med å vera medlem der.

Månge av dei streikande er såkalla merkantilt tilsette. Det vil seie kontortilsette som har oppgåver som sekretær, i sentralbord eller i resepsjon. Desse er gjerne ikkje dei høgast lønte. Ei av grunnene til at det vart streik, er at ikkje alle leverer ut lønnsinformasjon til anna enn dei organiserte i HK. Statistikk som HK har laga mellom anna på grunnlag av informasjon frå SSB viser at nokon - men antakeleg ikkje HK-medlemma - stikk av med meir av kaka enn dei kanskje skulle hatt. Det første kravet er derfor ein statistikk som viser lønna til alle som er omfatta av tariffavtala. Dette gjer det mogleg å forhandla på grunnlag av dei reelle forskjellane, og kanskje rette opp noko av det.

Den andre grunnen til streiken er reint økonomisk. HK og streikegeneral Bjørn Mietinen veit, som nemnt over, at nokon har rykka i frå lønnsmessig. Det betyr at det trengs eit løft for HK sine medlemmar for å starte på å ta igjen det gapet.

Eit godt nok tilbod har ikkje HK fått enno, så streiken held fram.

Design Forum

Design Forum er ein butikk eg antakeleg ikkje hadde kjent til om det ikkje hadde vore for at dei no er i streik.

14 medlemmar i Handel og Kontor har lagt ned arbeidet med krav om tariffavtale på dei sju butikkane dei er tilsett. Dei er no inne i si fjerde veke i streik.

Eigaren av Design Forum har sagt at han ikkje kjem til å skrive under på nokon tariffavtale. Han grunngjev det med at "De har lønn over tariffen, og så skal de ha en hel del andre fordeler oppå", som han seier til avisa Klassekampen.

"De har lønn over tariffen, og så skal de ha en hel del andre fordeler oppå"

For det ikkje lønn dei streikar for i Design Forum. Eigaren har heilt rett i at dei har lønn over tariff. Men dei vil ha rett til å påverke. Dei vil ha rett til drøftingar og forhandlingar. Dei vil ha rett til ein kvardag utan vilkårlege avgjerder frå bedriftsleiinga. Lønn heng nemleg saman med arbeidstid og arbeidsvilkår.

Det er kjerna i ein tariffavtale. Ei erkjenning av at det må to partar til for å drive ei bedrift. Arbeidsgjevar og arbeidstakarar.

Og dei sistnemnte er sterkast.

Overvaking

Det held ikkje at du ikkje har gjort noko gale, at du “ikkje har noko å skjule”. Det er framleis ikkje rett å la etterretningsorganisasjonar overvake privatpersonar utan mistanke.

Det er nemlig ingen som kan seie kva som er det neste “søkjeordet” som avgjer kven som er ein terrorist eller forbrytar.

I debattane som har kome i kjølvatnet av dei seinare åra sine avløringar frå Wikileaks og Edward Snowden, kan ein ofte høyre mantraet “det gjer ikkje noko om dei overvaker meg, eg har ingenting å skjule”.

Det kan høyrest tilforlateleg ut, og vitnar på ein måte om eit godt tillitsforhald til politi og ordensmakt. Tillit til politi er viktig for samfunnet. Men i akkurat saker om overvaking, er det eit viktig prinsipp i eit demokrati at ein ikkje skal bli utsett for overvaking utan at det er grunn til å tru at noko kriminelt har skjedd (eller held på å skje).

Men den store støvsuginga av informasjon som NSA, GCHQ og andre held på med no, gjer at det som ikkje er ulovleg i dag, men blir ulovleg i morgon, kan få deg arrestert i overmorgon for noko du gjorde forigårs.

Ingen kan vite sikkert kven som styrer landet og verda i morgon, og kva for ord dei ser på som “farlege”.

Sjå for deg ei maktovertaking i eit demokratisk land - at ein diktator eller ein junta tek over makta. Ikkje heilt enkelt, kanskje, men det er utruleg kor mange liknande hendingar som ingen har forutsett berre månader før dei hendte - t.d. at Berlinmuren fall, eller at Sovjet vart oppløyst.

Sjå vidare for deg at dette landet har samarbeida med amerikanarane, og at dei no sitt på nokre delar av dei enorme informasjonsmengdene som har vorte samla inn. Er det ikkje då truleg at diktatoren vil bruke den informasjonen til å slå ned på opposisjonen i landet?

Kva om Gestapo på 1940-talet hadde ein slik kapasitet - og du tilfeldigvis hadde skrive ei diktsamling om binders og raude toppluer på 30-talet - men som aldri vart sendt til noko forlag, men berre til eit par vener? Ville det vore nok til at du vart arrestert? Ja, om norske styresmakter hadde overvaka posten til heile befolkninga på 30-talet.

Overvakinga i dag gjer at slik informasjon blir lagra, og om han ikkje er verdt noko i dag, kan han ha ei heilt anna betydning om nokre år.

Nettopp derfor er det i dei demokratiske landa vi må hindre slik overvaking, for å hjelpe framtidas demokratiske opposisjon. Ingen veit kven eller kor han er.

Rotmo

Hans Rotmo har komme med ei ny plate, og som sist er det ei innvandringskritisk låt som får oppmerksamheit.

Berre for å gjere det heilt klårt med ein gong: Det er ikkje greitt å samanlikne grupper av folk med skadedyr. Det er rasistisk. Punktum.

Det som derimot bør være greitt, er å være bekymra for enkelte problem som oppstår - ikkje på grunn av innvandrarane, men på grunn av innvandringa. Det er ein forskjell. Men dessverre ikkje ein forskjell som kjem veldig til syne i kommentarfelta rundt om i nettavisene. Ei heller hos Rotmo.

Eg er for eksempel bekymra for auka sosial dumping her til lands. Arbeidsinnvandrarar får arbeid til mykje lågare lønn enn tariff, og useriøse arbeidsgjevarar konkurrerer ut dei seriøse på pris. Til slutt gjer det at arbeidstakarar i Noreg får mindre i lønningsposen.

Men er det den enkelte innvandrar sin feil? Eg kan jo ikkje skulde på ein innvandrar for at han tar den einaste jobben han får? Særleg sidan mange norske arbeidsgjevarar diskriminerer på bakgrunn av arbeidssøkjarens namn. Ansvaret ligg her hos dei useriøse arbeidsgjevarane, og hos styresmaktene som ikkje har gode nok reglar som hindrar sosial dumping. Det gjeld og kommunar og statlege etatar som ikkje krev ordna forhold hos leverandørar.

Eg synest også ein del religiøse skikkar er merkelege, men det gjer dei jo ikkje nødvendigvis til eit problem for nokon annan enn meg sjølv. Eg synest jo også ein del skikkar i den norske kyrka er merkelege, utan at eg fortviler over det.

Innvandrarane er overrepresentert på kriminalitetsstatistikken, heiter det. Det stemmer, men dei er jo og overrepresentert på eit par anna statistikkar - lågare gjennomsnittsinntekt for hushaldninga ( = meir fattigdom), meir psykisk sjukdom enn i befolkninga eller, lågare arbeidsdeltaking enn i befolkninga elles.
Eg skal ikkje spekulere i korleis det heilt heng saman, det må fagfolka finne ut av. Men eg veit at korrelasjon er ikkje det same som kausalitet. At ein person er innvandrar gjer han ikkje automatisk til korkje fattig eller kriminell.

Kanskje er det fattigdomstiltak eller satsing på psykisk helse som er mest viktig?

Det som er heilt sikkert, er at det ikkje hjelper å karakterisere andre menneske som skadedyr. Det er slemt. Og teit.

Lenker på ein måndag

Eit knippe lenker eg har funne interessante i det siste:

• Blogginnlegget mitt på torsdag i førre veke om å gjere programprosessen i Tromsø SV i eit wiki-format, fekk eg noko av inspirasjonen frå denne artikkelen: Crowdsourcing new laws - here's your chance.
• Som både skeptikar og medlem i eit feministisk parti, syns eg det er mykje interessant på bloggen skepchick.no - for halvanna veke sidan skreiv dei ein tankevekkande artikkel om kjønnsrollar i leikebutikken.
• I følgje ein rapport har ikkje NSA si masseovervaking all verdas effekt når det kjem til å motverke terrorisme, skriv digi.no: NSAs masseoveråkning har liten effekt. Eg kjem til å skrive meir om det i ein bloggpost dei nærmaste dagane.
• Webteikneserien xkcd om korleis graden av presisjon avgjer kven som vinn ein diskusjon: Actually

Og om du skulle ha ramla innom denne bloggen, men ikkje enno følgjer Pål Julius Skogholt sin blogg Eit stykkje av verda, bør du jo sporenstreks starte med det. Du kan jo varme opp med denne videobloggen hans om dei pågåande forhandlingane om ei transatlantisk handelsavtale mellom USA og EU:

Dronar og forbod

Ein drone, eller ein UAV, er eit lite ubemanna fly eller helikopter, som mellom anna militæret brukar til operasjonar der dei ikkje treng styrker på bakken, og heller ikkje vil bruke dyre bemanna helikopter eller fly. USA har dei seinare åra vore gjentatte gonger i media for å ha brukt droner til å likvidere enkeltpersonar eller grupper i Pakistan, Jemen, Afghanistan og anna plassar.

I kjølvatnet av dette har det kome krav frå fleire hald om å forby dronar, på same måte som vi har eit forbod mot personellminer, klasebomber, kjemiske og biologiske våpen, og så vidare.

Eg trur at eit forbod ikkje er rette vegen å gå. I staden må vi bruke energien på å få USA til å ratifisere den internasjonale straffedomstolen og følgje folkeretten.

Det er ingen grunn til å tru at USA eller anna land som bruker dronar vil gå med på eit totalforbod mot dronar, eller eit forbod mot å bruke dronar i krig. Anders Thorheim i Raude Krossen, seier det godt her: – I Røde Kors ser vi på droner som på alle andre typer våpen. Så lenge de styres av mennesker ser vi i prinsippet ikke noe skille mellom et krigsfly og en angrepsdrone. Bruk av droner, som alle andre våpen, må gjøres i henhold til eksisterende regler.

No er det sjølvsagt ikkje det at USA ikkje kjem til å følgje eller ratifisere eit eventuelt forbod som er den viktigaste grunnen til å ikkje innføre det. Men eg trur at det er viktig at reglar i krig 1) har ein relativt god sjanse til å bli etterlevd, og 2) ikkje er retta inn mot typen teknologi som er nytta, men handlinga som teknologien blir nytta til. (Miner og klasebomber er mykje mindre problematisk å forby, for dei har uansett ikkje anna hensikt enn å drepe og lemleste; dronar kan jo og bli brukt til sivile føremål.)

Mange av dei amerikanske droneangrepa vil være i strid med folkeretten og menneskerettane allerede i dag, utan eit spesifikt droneforbod. Då må kreftane brukast på å få endra haldningane og handlingane til dronekrigarane, og ikkje på nye forbod som berre gjeld “på papiret”.

Programprosess i wiki-format?

Eg kunne tenkje meg at programprosessen i Tromsø SV vart gjort (også) på wiki-format.

Nettleksikonet Wikipedia skulle være kjent for dei fleste, skulle eg tru. Det har fått både ros og kritikk for måten det er bygd opp - alle i heile verda kan redigere og opprette artiklar i leksikonet. Dette gjer at nødvendige rettingar i artiklar, spesielt i tema som er dagsaktuelle, kan gjerast mykje fortare enn i tradisjonelle leksika. Samstundes kan og artiklar innehalde til dels grove feil, sidan det ikkje treng å være fagfolk som har skrive dei. Wikipedia er ikkje anbefalt som primærkjelde - med god grunn.

Likevel blir som oftast dei store feila fanga opp og retta opp relativt kjapt, og wikipedia har ein diskusjonsfunksjon på kvar artikkel kor faglege ueinigheter og definisjonsspørsmål kan avgjerast, hovudsakeleg basert på konsensus blant dei som er inne på den aktuelle artikkelsida, og forbløffande ofte på ein sakleg og konstruktiv måte. (Unntak finst, spesielt i såkalla kontroversielle tema, som i Israel-Palestina-konflikta, kor definisjonsmakt jo og er ein del av sjølve konflikta - den eines fridomsforkjempar er ein annans terrorist, osv.)

Eg foreslår altså at også programprosessen fram mot kommunevalet i 2015 kan bruke same metoden. Det vil seie at det blir oppretta ein “wiki” kor alle som vil kan gå inn og skrive sine forslag til programmet rett inn i programutkastet. Eg trur dette vil gjere at vi både kan få unike innspel til programmet, og samtidig få hjelp frå uante kreative krefter til å finne gode formuleringar og meiningar.

Sjølve programmet må som før sjølvsagt bli formelt vedteke på eit programmøte eller årsmøte. Det bør nok og kvalitetssikrast noko av eit styre eller ein programkomite. Men mykje av prosessen fram dit trur eg vi kan gjera på wiki-format.

Eg trur det er verdt eit forsøk.